Opis
Współczesna nauka w coraz większym stopniu opiera się na interdyscyplinarności i wieloaspektowym podejściu badaczy do prezentowanych zjawisk i procesów. Postulat interdyscyplinarności jest reakcją na wyzwania rodzące się wraz z rozwojem nauki – po pierwsze, jako odpowiedź na postępują profesjonalizację, specjalizację i instytucjonalizację w zakresie badań naukowych; po drugie, jako odpowiedź na wyzwania stające przed nauką w związku z tym, że nasza rzeczywistość w swym charakterze i strukturze staje się coraz bardziej złożona i tym samym trudniejsza do naukowej eksploracji.
Interdyscyplinarność oznacza skoncentrowanie uwagi na zagadnieniach, które są zlokalizowane na styku różnych dyscyplin. Prezentowana monografia jest rezultatem współpracy naukowców reprezentujących różne dyscypliny naukowe od administracji i nauk o polityce, poprzez psychologię, nauki ekonomiczne, nauki o zdrowiu, a kończąc na informatyce. W przedłożonych artykułach pokazano proces uwolnienia się od wąskiego, ugruntowanego w ramach jednej dziedziny wiedzy, podejścia do złożonych kwestii oraz wynikających z tego faktu wielu ograniczeń badawczych. Prezentowane rozdziały są wynikiem współpracy naukowej zarówno na styku wymienionych dyscyplin, jak i współpracy międzynarodowej pomiędzy partnerskimi Uczelniami, jak i szeroko rozumianym biznesem (praktyką gospodarczą).
W rozdziałach zaprezentowano różne podejścia badawcze. Jako główną metodę badawczą zastosowano indukcję. Polega ona na wyprowadzeniu ogólnych wniosków czy też ustaleniu prawidłowości na podstawie analizy empirycznie stwierdzonych zjawisk i procesów. Jest to typ wnioskowania na podstawie szczegółów o właściwościach ogólnych zjawiska czy przedmiotu. Stosowanie tej metody wymaga przyjęcia założenia, że tylko fakty mogą stanowić podstawę naukowego wnioskowania. Faktami tymi są realnie zaistniałe sytuacje (np. społeczne, prawne czy organizacyjne). Do metod indukcyjnych należą różnego rodzaju analizy, ekspertyzy, dane statystyczne i dokumenty naukowe stosowane w badaniach społecznych. Ponadto w artykułach skorzystano z dwóch ogólnych metod badawczych – metod analitycznych i syntetycznych – charakteryzujących się szczególnym ujmowaniem badania rzeczywistości. Analiza traktuje rzeczywistość jako zbiorowisko pojedynczych, szczególnych cech i zdarzeń. Postępowanie według tej metody badawczej polega na rozłożeniu przedmiotu badań na części i na badaniu każdej z nich osobno lub na wykryciu składników tego przedmiotu. Ujemną cechą metody analitycznej jest nadmierne eksponowanie szczegółów, powodujące nieraz tracenie z pola widzenia całości przedmiotu badań. Utrudnia to pełne i obiektywne poznanie rzeczywistości, będącej co prawda zbiorowiskiem niezależnych elementów cząstkowych, zarazem jednak zespołem części ściśle związanych z sobą w ograniczoną całość. Metoda syntetyczna traktuje rzeczywistość jako zbiorowość cech, jej realizacja polega na poszukiwaniu wspólnych cech różnych zjawisk i zdarzeń, a następnie na ich wiązaniu w jednolitą całość. Zatem metoda syntetyczna bada i określa całość przedmiotu badań. Stosując kompleksowe (hybrydowe) podejście badawcze zastosowano także tak zwaną triangulację źródeł danych, czyli porównywanie informacji, metod i narzędzi stosowanych w różnych dyscyplinach naukowych do rozwiązywania problemów badawczych z perspektywy wielu różnych praktycznych i teoretycznych koncepcji badawczych.
Interdyscyplinarność jako postulat badania rzeczywistości ponad granicami dyscyplin naukowych stanowi istotną wartość dodaną, ponieważ analiza badanej rzeczywistości z perspektywy różnych gałęzi naukowych poszerza, pogłębia, modyfikuje i precyzuje rezultaty badawcze, co dla nauki jest niezwykle rozwojowe i korzystne. Interdyscyplinarność to zarówno wykraczanie poza daną dyscyplinę, tę, którą reprezentuje badacz, jak i rozpatrywanie określonego tematu z różnych perspektyw (np. nauk o administracji i polityce, zarządzania czy informatyki i telekomunikacji). W rozdziałach zastosowano m.in. następujące metody badawcze: analizę porównawczą, analizą funkcjonalną, która została zastosowana w celu uchwycenia zależności przyczynowo skutkowych badanych zjawisk i procesów, metody badań w ujęciu dynamicznym (istotne zarówno dla całościowego spojrzenia na specyfikę danego problemu, jak również oceny możliwości aplikacyjnych uzyskanych rezultatów) oraz metody analizy ilościowej i jakościowej.
Refleksje nad badaniami interdyscyplinarnymi pozwalają na stwierdzenie, że wymagają one coraz bardziej złożonych metod prowadzenia badań empirycznych. Ta konieczność wynika między innymi z dynamiki otaczającej rzeczywistości, procesów unifikacji dyscyplin naukowych, a także postępującej cyfryzacji i automatyzacji procesów społecznych, co implikuje nowoczesne rozumienie i wyjaśnianie nieustannie zmieniających się zjawisk społecznych oraz gospodarczych.
Przedłożona monografia jest efektem współpracy Lubelskiej Akademii WSEI z Uczelniami i naukowcami z innych krajów w ramach procesu umiędzynarodowienia Uczeni w trzech obszarach: dydaktyka, projekty oraz współpraca naukowa. Strategia Rozwoju Uczelni oraz skorelowana z nią strategia rozwoju Instytutu Administracji Publicznej i Biznesu oraz poszczególnych dyscyplin naukowych zakłada zaangażowanie kadry w krajowe i międzynarodowe aktywności naukowe oraz programy badawcze, nawiązywanie współpracy z zagranicznymi ośrodkami naukowymi (uczestnictwo w projektach międzynarodowych, wspólne badania), jak i nawiązywanie współpracy z wiodącymi wydawnictwami naukowymi w charakterze redaktora, recenzenta, autora (monografie, czasopisma i numery specjalne czasopism).
dr Sylwia Skrzypek-Ahmed, prof. Lubelskiej Akademii WSEI
dr hab. Tomasz Wołowiec, prof. Lubelskiej Akademii WSEI